تری گلیسرید چیست؟

قبل از هر چیز، ابتدا باید دانست که تری گلیسرید چیست. همان‌طور که در مقدمه نیز به آن اشاره کردیم، تری گلیسریدها نوعی چربی هستند. این چربی‌ها در حقیقت ترکیباتی هستند که از یک مولکول گلیسرول و سه اسید چرب تشکیل شده‌اند. آن‌ها در سلول‌های چربی بدن ذخیره می‌شوند و در مواقع نیاز، به‌عنوان منبع انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

پس از مصرف غذا، کالری‌های اضافی که بدن به آن‌ها نیاز ندارد، به تری گلیسرید تبدیل و در سلول‌های چربی ذخیره می‌شوند. در فواصل بین وعده‌های غذایی، هورمون‌ها تری گلیسریدها را آزاد کرده و به انرژی تبدیل می‌کنند.

این جدول اطلاعات کاملی درباره تری گلیسرید (TG) در آزمایش خون، دلایل تغییر سطح آن، محدوده نرمال و عوارض ناشی از افزایش آن را ارائه می‌دهد تا درک بهتری از این شاخص مهم سلامت داشته باشید.

در آزمایشگاه دکتر صالحی چکاپی ویژه قلب در نظر گرفته شده که پیشنهاد می کنم برای اطلاعات بیشتر به بخش «چکاپ ویژه قلب» مراجعه کنید.

تفاوت تری گلیسرید و کلسترول

تری گلیسرید و کلسترول هر دو از انواع لیپیدهای موجود در خون هستند، اما نقش‌های متفاوتی دارند:

• تری گلیسرید منبع انرژی بدن است.
• کلسترول برای ساخت سلول‌ها و تولید هورمون‌های خاص ضروری است.

هر دو این لیپیدها برای عملکرد صحیح بدن لازم‌اند، اما افزایش بیش از حد آن‌ها می‌تواند به مشکلات سلامتی منجر شود.

پیشنهاد مطالعه: آزمایش کلسترول خون

اهمیت آزمایش تری گلیسرید چیست؟

اندازه‌گیری سطح تری گلیسرید خون به پزشکان کمک می‌کند تا خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی را بررسی کنند. سطوح بالای تری گلیسرید می‌تواند منجر به تصلب شرایین (تنگی، گرفتگی یا سخت شدن شریان‌ها) شود که خطر حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد. همچنین، سطوح بسیار بالای تری گلیسرید ممکن است باعث پانکراتیت (التهاب پانکراس) نیز بشود.

Triglycerides are usually measured together with other blood fats. Often it is done to help determine your risk of developing heart disease. A high triglyceride level may lead to atherosclerosis, which increases your risk for heart attack and stroke.

ترجمه فارسی

تری گلیسیرید معمولاً همراه با چربی‌های دیگر خون اندازه‌گیری می‌شود. این کار معمولاً برای تعیین خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی انجام می‌شود. سطح بالای تری گلیسیرید می‌تواند منجر به آترواسکلروزیس (سخت شدن و تنگ شدن رگ‌ها) شود که خطر حمله قلبی و سکته را افزایش می‌دهد.

منبع

پیشنهاد مطالعه: چکاپ ویژه گوارش

دلایل انجام آزمایش تری گلیسرید

دلایل انجام این آزمایش را می‌توان در موارد مختلفی خلاصه کرد. به طور کلی می‌توان چنین گفت که پزشکان ممکن است آزمایش تری گلیسرید را در شرایط زیر توصیه کرده و برای بیماران و مراجعان خود تجویز کنند:

• بررسی خطر بیماری قلبی: این آزمایش می‌تواند به‌عنوان بخشی از پانل لیپیدی برای ارزیابی خطر بیماری‌های قلبی-عروقی تجویز شود.
• زیر نظر گرفتن درمان: این آزمایش همچنین برای نظارت بر اثربخشی درمان‌های کاهش‌دهنده چربی خون نیز تجویز می‌شود.
• تشخیص اختلالات متابولیک: در افرادی که مشکوک به اختلالات متابولیسم چربی هستند نیز پزشک انجام آزمایش را توصیه می‌کند.
• بررسی علائم پانکراتیت: در صورت وجود علائمی مانند درد شدید شکمی نیز پزشک برای بررسی‌های دقیق‌تر و کمک به تشخیص این آزمایش را تجویز می‌کند.

پیشنهاد مطالعه: چکاپ ویژه کلیه

آمادگی برای آزمایش تری گلیسرید

قبل از انجام این آزمایش، لازم است که نکاتی را به یاد داشته باشید. از جمله مهم‌ترین این نکات می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• برای دستیابی به نتایج دقیق در آزمایش تری گلیسرید، معمولاً نیاز است که فرد ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشد؛ یعنی از خوردن و نوشیدن (به‌جز آب) خودداری کند.
• همچنین، مصرف الکل و برخی داروها نیز می‌تواند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارد، بنابراین بهتر است قبل از آزمایش با پزشک خود مشورت کنید.

برای اطلاعات بیشتر در مورد شرایط این آزمایش به بخش شرایط قبل از آزمایش‌ها مراجعه کنید.

روش انجام آزمایش تری گلیسرید

به طور کلی، انجام این آزمایش را می‌توان دقیقا مشابه با تمام انواع آزمایش‌های خون دانست. آزمایش تری گلیسرید نیز یک آزمایش خون ساده است که در آن نمونه‌ای از خون وریدی (معمولاً از ورید یا همان رگ بازویی) گرفته می‌شود. پس از جمع‌آوری نمونه، آن را به آزمایشگاه می‌فرستند تا سطح تری گلیسرید با استفاده از روش‌های آنزیمی اندازه‌گیری شود.

پیشنهاد مطالعه: چکاپ ویژه ضعف و خستگی

تفسیر نتایج آزمایش تری گلیسرید

لازم است بدانید که بسته به هر فرد، جنسیت، سن و وزن و سبک زندگی او، مقدار نرمال و محدوده طبیعی این آزمایش می‌تواند بسیار متفاوت باشد. حتی کیت‌های آزمایشگاهی نیز می‌توانند محدوده نرمال متفاوتی از یکدیگر داشته باشند. درست به همین دلیل، تصمیم‌گیری و نظر نهایی درباره این موضوع، تنها بر عهده پزشک متخصص است.

به طور کلی سطح تری گلیسرید خون بر حسب میلی‌گرم در دسی‌لیتر (mg/dL) اندازه‌گیری می‌شود و به دسته‌های زیر تقسیم می‌شود:

• نرمال: کمتر از ۱۵۰ mg/dL
• مرزی رو به بالا: ۱۵۰ تا ۱۹۹ mg/dL
• بالا: ۲۰۰ تا ۴۹۹ mg/dL
• بسیار بالا: ۵۰۰ mg/dL و بالاتر

سطوح بالای تری گلیسرید می‌تواند نشان‌دهنده افزایش خطر بیماری‌های قلبی، سندرم متابولیک و پانکراتیت باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر باید با پزشک متخصص خود مشورت کنید.

پیشنهاد مطالعه: چکاپ ویژه کبد

عوامل مؤثر بر سطح تری گلیسرید

سطح تری گلیسرید همیشه ثابت نیست و عوامل بسیاری می‌توانند روی آن تاثیر بگذارند. این عوامل حتی می‌توانند بر نتیجه واقعی آزمایش نیز تاثیر منفی داشته باشند. از جمله مهم‌ترین این عوامل که باید از آن‌ها آگاهی داشته باشید، می‌توانیم به هر یک از موارد زیر اشاره کنیم:

• رژیم غذایی: مصرف زیاد غذاهای چرب و شیرین می‌تواند سطح تری گلیسرید را افزایش دهد.
• فعالیت بدنی: فعالیت بدنی منظم می‌تواند به کاهش سطح تری گلیسرید کمک کند.
• وزن بدن: چاقی و اضافه‌وزن از عوامل اصلی افزایش تری گلیسرید هستند.
• مصرف الکل: الکل می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی سطح تری گلیسرید را افزایش دهد.
• برخی از بیماری‌ها: برخی بیماری‌ها مانند دیابت و بیماری‌های کلیوی می‌توانند سطح تری گلیسرید را تحت تأثیر قرار دهند.
• برخی از داروها: مصرف برخی داروها مانند داروهای استروئیدی نیز می‌توانند منجر به افزایش و تغییر سطح تری گلیسرید در بدن شود.
• عوامل ژنتیکی: در نهایت، برخی اختلالات ژنتیکی هم می‌توانند باعث افزایش سطح تری گلیسرید در بدن شوند.

پیشنهاد مطالعه: چکاپ ویژه ورزشکاران

عوارض سطوح بالای تری گلیسرید(TG)

افزایش سطح تری گلیسرید خون می‌تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود. درست به همین دلیل است که این آزمایش و نتایج آن را باید جدی گرفت و به موقع برای درمان آن اقدام کرد.  در صورتی که تری گلیسرید به موقع درمان نشود، می‌تواند مشکلات زیر برای بیمار به همراه داشته باشد:

۱.    بیماری‌های قلبی-عروقی

سطوح بالای تری گلیسرید با افزایش خطر بیماری‌های قلبی-عروقی مرتبط است. این وضعیت می‌تواند منجر به تصلب شرایین (آترواسکلروز) شود که در آن شریان‌ها سخت و تنگ می‌شوند و جریان خون به قلب و سایر اندام‌ها کاهش می‌یابد.

۲.    پانکراتیت

سطوح بسیار بالای تری گلیسرید می‌تواند باعث التهاب پانکراس (پانکراتیت) شود که با درد شدید شکمی، تهوع و استفراغ همراه است.

۳.    کبد چرب

افزایش تری گلیسرید می‌تواند منجر به تجمع چربی در کبد و ایجاد بیماری کبد چرب غیرالکلی شود که در صورت پیشرفت می‌تواند به سیروز کبدی منجر شود.

۴.    سندرم متابولیک

سطوح بالای تری گلیسرید یکی از اجزای سندرم متابولیک است که مجموعه‌ای از شرایط شامل فشار خون بالا، قند خون بالا، چاقی شکمی و سطوح پایین کلسترول HDL می‌باشد.

پیشنهاد مطالعه: کبد چرب گرید۲ و کبد چرب گرید ۳ 

راه‌های کاهش و مدیریت سطح تری گلیسرید

هرچند که نظر نهایی و تخصصی در این زمینه را تنها پزشک باید ارائه دهد، اما بد نیست که در این باره اطلاعاتی داشته باشید. به طور کلی می‌توان گفت که برای کاهش و مدیریت سطح تری گلیسرید، می‌توان از راهکارهای زیر استفاده کرد:

۱. تغییرات در رژیم غذایی

از جمله تغییراتی که می‌توان در رژیم غذایی و سبک زندگی ایجاد کرد، باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• کاهش مصرف قندها و کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده: این مواد به سرعت به تری گلیسرید تبدیل می‌شوند و می‌توانند سطح آن را افزایش دهند.
• مصرف چربی‌های سالم: استفاده از چربی‌های غیراشباع مانند روغن زیتون و روغن‌های حیوانی به جای چربی‌های اشباع و ترانس می‌تواند مفید باشد.
• افزایش مصرف فیبر: مصرف غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند به کاهش تری گلیسرید کمک کند.

۲. فعالیت بدنی منظم

انجام حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط تا شدید در بیشتر روزهای هفته می‌تواند به کاهش تری گلیسرید کمک کند.

۳. کاهش وزن

از دست دادن حتی ۵ تا ۱۰ درصد از وزن بدن می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر کاهش تری گلیسرید داشته باشد.

۴. محدود کردن مصرف الکل

کاهش یا حذف مصرف الکل می‌تواند به کاهش سطح تری گلیسرید کمک کند.

۵. ترک سیگار

ترک سیگار می‌تواند به بهبود سطح تری گلیسرید و سلامت کلی قلب و عروق کمک کند.

۶. دارودرمانی

در صورتی که تغییرات سبک زندگی کافی نباشد، پزشک ممکن است داروهایی مانند فیبرات‌ها، نیاسین یا استاتین‌ها را برای کاهش تری ‌گلیسرید تجویز کند. توجه به این نکته ضروری است که دارودرمانی باید تحت نظر پزشک و با در نظر گرفتن شرایط فردی بیمار انجام شود. همچنین، حتی در صورت استفاده از دارو، ادامه تغییرات سالم در سبک زندگی برای مدیریت مؤثر تری گلیسرید اهمیت دارد.

پیشنهاد می‌کنم از بخش چکاپ کامل هم دیدن کنید.