آشنایی با آزمایشهای چکاپ ویژه گوارش در آزمایشگاه دکتر صالحی
همانطور که در بخش قبلی نیز به آن اشاره کردیم، برای انجام آزمایشهای مربوط به گوارش، ابتدا باید به پزشک متخصص این حوزه مراجعه کنید. پزشک با گرفتن شرح حال شما و همچنین سوابق پزشکی، شما را به صورت بالینی معاینه کرده و سپس انجام آزمایشهای زیر را برای شما تجویز خواهد کرد. در مجموعه آزمایشگاهی دکتر صالحی شیراز میتوانید این دسته از آزمایشهای چکاپ گوارش را انجام دهید:
| نام آزمایش | شرح آزمایش | کاربرد در شناسایی مشکلات گوارشی |
|---|---|---|
| آزمایش CBC | آزمایش شمارش کامل سلولهای خونی (CBC) برای بررسی تعداد گلبولهای قرمز، سفید و پلاکتها در خون انجام میشود. | این آزمایش میتواند مشکلات گوارشی ناشی از کمخونی یا اختلالات خونسازی را شناسایی کند. |
| آزمایش FBS | آزمایش قند خون که میزان گلوکز موجود در خون را اندازهگیری میکند. | این آزمایش برای تشخیص دیابت و مشکلات مربوط به گوارش ناشی از قند خون بالا مفید است. |
| آزمایش LFT | آزمایش بررسی عملکرد کبد که سطح آنزیمها و پروتئینهای کبدی را اندازهگیری میکند. | به کمک این آزمایش، عملکرد کبد که در هضم غذا تاثیر دارد، بررسی میشود. |
| آزمایش AST | این آزمایش سطح آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) را اندازهگیری میکند. | برای تشخیص بیماریهای کبدی و مشکلات گوارشی مرتبط با آنزیمهای کبدی استفاده میشود. |
| آزمایش Amylase | آزمایشی برای بررسی میزان آنزیم آمیلاز که توسط پانکراس ترشح میشود. | این آزمایش برای شناسایی مشکلات پانکراس، مانند پانکراتیت، مورد استفاده قرار میگیرد. |
| آزمایش Lipase | آزمایشی برای بررسی آنزیم لیپاز که توسط پانکراس ترشح میشود. | این آزمایش به همراه آمیلاز، مشکلات پانکراس و جذب چربی را بررسی میکند. |
| آزمایش TTG – IgA | آزمایش آنتیبادی ترانس گلوتامیناز بافتی (tTG) از رده IgA برای بررسی بیماری سلیاک. | این آزمایش برای تشخیص بیماری سلیاک و حساسیت به گلوتن در بدن استفاده میشود. |
در ادامه شرح کاملتری از این آزمایشها را آورده ایم.
۱- آزمایش CBC (شمارش کامل سلولهای خونی)
آزمایش CBC اولین آزمایشی است که برای بررسی عملکرد گوارش و ارزیابی سلامت کلی بدن انجام میشود. در این آزمایش، تعداد گلبولهای قرمز، گلبولهای سفید و پلاکتهای خون بهطور کامل شمارش میشود. این آزمایش به پزشک کمک میکند تا وضعیت کلی سلامت بدن و عملکرد سیستم ایمنی را نیز بررسی کند.
توصیههای قبل از انجام آزمایش:
- بهتر است از شب قبل از آزمایش، از خوردن غذاهای چرب پرهیز کنید.
- بهتر است آزمایش CBC بهصورت ناشتا انجام شود.
نتایج آزمایش CBC معمولاً بسته به پارامترهای مختلفی ارزیابی میشود و تحلیل دقیق آن بر عهده پزشک متخصص است.
۲- آزمایش FBS (قند خون ناشتا)
آزمایش FBS یا قند خون ناشتا یکی از آزمایشهای رایج در چکاپ سالانه است که برای اندازهگیری میزان گلوکز موجود در خون انجام میشود. این آزمایش به ویژه برای افرادی که سابقه دیابت یا قند خون بالا دارند تجویز میشود، اما میتواند در ارزیابی مشکلات گوارشی نیز کاربرد داشته باشد.
توصیههای قبل از انجام آزمایش:
- باید ناشتا باشید و مدت زمان ناشتا بودن بین ۸ تا ۱۲ ساعت باشد. مصرف آب بلامانع است.
- توصیه میشود که وعده غذایی آخر قبل از آزمایش سبک و کمچرب باشد.
نتایج این آزمایش در بزرگسالان به طور معمول باید کمتر از ۱۰۰ میلیگرم دسیلیتر باشد. مقادیر بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلیگرم مرز دیابت بوده و بالاتر از آن نشاندهنده ابتلا به دیابت است.
۳- آزمایش LFT (آزمایش عملکرد کبد)
آزمایش LFT یا Liver Function Test برای بررسی عملکرد کبد انجام میشود. این آزمایش، سطح برخی از آنزیمها و پروتئینهای کبدی موجود در خون را اندازهگیری میکند. زیرا کبد نقش حیاتی در هضم غذا ایفا میکند، بررسی عملکرد آن در چکاپ گوارش ضروری است. آزمایش LFT شامل مجموعهای از آزمایشها است که برای ارزیابی دقیقتر عملکرد کبد، آزمایشهایی همچون AST، ALP، آلبومین، پروتئین تام، بیلیروبین و GGT را شامل میشود. برای انجام این آزمایشها باید ناشتا باشید و مدت زمان ناشتا بودن بین ۸ تا ۱۲ ساعت باشد.
۴- آزمایش AST (آسپارتات آمینوترانسفراز)
آزمایش AST به منظور اندازهگیری سطح آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز در بدن انجام میشود. این آنزیم بیشتر در کبد، قلب، کلیه و مغز یافت میشود. آزمایش AST معمولاً برای ارزیابی دقیقتر در کنار ALT (آلانین آمینوترانسفراز) انجام میشود. برای انجام این آزمایش نیازی به آمادگی خاص نیست، اما اگر دارویی مصرف میکنید، باید پزشک خود را در جریان قرار دهید. نتایج بالای AST ممکن است نشاندهنده وجود بیماریهای کبدی باشد.
۵- آزمایش Amylase (آمیلاز)
هدف از انجام آزمایش Amylase بررسی مشکلات مرتبط با پانکراس (لوزالمعده) است. این آنزیم به نام آمیلاز پانکراتیک (P) تولید میشود. نتایج این آزمایش به تشخیص بیماریهایی مانند پانکراتیت کمک میکند. آزمایش آمیلاز میتواند به سه روش انجام شود: آزمایش خون، ادرار و نمونهبرداری از مایع غشای شکمی. برای انجام آزمایش خون و ادرار باید ناشتا باشید و از مصرف داروهای خاص و نوشیدنیهای الکلی خودداری کنید. سطح نرمال آمیلاز در خون باید بین ۲۳ تا ۸۵ واحد در لیتر باشد
۶- آزمایش Lipase (لیپاز)
آزمایش Lipase به منظور اندازهگیری میزان آنزیم لیپاز در خون انجام میشود. این آنزیم توسط لوزالمعده (پانکراس) ترشح میشود و نقش اصلی آن در کمک به جذب چربیها در بدن است. این آزمایش معمولاً به صورت همزمان با آزمایش آمیلاز انجام میشود و نتایج آنها به یکدیگر وابسته است. برای انجام این آزمایش، باید ناشتا باشید. اگر از داروهای خاصی استفاده میکنید که ممکن است روی نتیجه آزمایش تاثیر بگذارد، بهتر است پیش از انجام آزمایش پزشک را مطلع کنید. سطح نرمال لیپاز در خون بین ۰ تا ۱۶۰ واحد در لیتر است و مقادیر بالاتر از این مقدار ممکن است نشاندهنده مشکلات بحرانی باشد.
۷- آزمایش TTG – IgA (آنتیبادی ترانس گلوتامیناز بافتی)
آزمایش TTG – IgA برای بررسی وجود بیماری سلیاک انجام میشود. این بیماری گوارشی ارثی، زمانی رخ میدهد که سیستم ایمنی بدن به گلوتن واکنش نشان دهد. با انجام این آزمایش، میتوان وجود آنتیبادیهای مرتبط با بیماری سلیاک را در بدن شناسایی کرد. بیماری سلیاک جزء بیماریهای خودایمنی است. اگر در خانوادهتان سابقه این بیماری وجود دارد، توصیه میشود این آزمایش را انجام دهید.
این آزمایش نیاز به آمادگی خاصی ندارد و بیمار میتواند رژیم غذایی معمولی خود را دنبال کند. نتایج این آزمایش به صورت منفی، مثبت یا نامشخص تفسیر میشود. اگر جواب آزمایش نامشخص باشد، ممکن است آزمایش بیوپسی روده برای تشخیص دقیقتر لازم باشد.
پیشنهاد مطالعه: آزمایش های ویژه چکاپ سرطان روده.
