آزمایش پروتئین کل چیست؟
آزمایش پروتئین کل یک آزمایش خون است که برای اندازه‌گیری مجموع پروتئین‌های موجود در خون، به‌ویژه آلبومین و گلوبولین، انجام می‌شود. پروتئین‌ها مولکول‌های ضروری بدن هستند که وظایف مختلفی مانند حفظ تعادل مایعات، حمل مواد مغذی، کمک به ایمنی بدن و ترمیم بافت‌ها را بر عهده دارند. تغییرات در سطح پروتئین کل می‌تواند نشان‌دهنده بیماری‌های مختلف از جمله اختلالات کبدی، کلیوی و ایمنی باشد.
در جدول زیر، اطلاعات کلیدی آزمایش پروتئین کل و علل تغییرات سطح آن آورده شده است.
| موضوع | توضیحات |
|---|---|
| آزمایش پروتئین کل چیست؟ | آزمایشی برای اندازه‌گیری مجموع پروتئین‌های خون، شامل آلبومین و گلوبولین |
| محدوده طبیعی پروتئین کل | ۶.۰ تا ۸.۳ گرم در دسی‌لیتر برای بزرگسالان (ممکن است در کودکان کمی متفاوت باشد) |
| دلایل افزایش پروتئین کل (هایپروتئینمی) | بیماری‌های مزمن، کم‌آبی، اختلالات مغز استخوان، مشکلات کبدی، التهاب مزمن |
| دلایل کاهش پروتئین کل (هیپوپروتئینمی) | سوءتغذیه، بیماری‌های کبدی یا کلیوی، خونریزی، مشکلات روده‌ای، سوءجذب مواد مغذی |
| آیا برای آزمایش پروتئین کل نیاز به ناشتایی است؟ | معمولاً نیازی به ناشتایی نیست، مگر اینکه همراه با آزمایش‌های دیگر انجام شود |
| علائم کاهش یا افزایش غیرطبیعی پروتئین کل | ضعف، خستگی، تورم، کاهش وزن، مشکلات کبدی یا کلیوی، علائم بیماری‌های زمینه‌ای |
| نحوه انجام آزمایش پروتئین کل | نمونه‌گیری خون از ورید بازو و ارسال آن به آزمایشگاه برای بررسی سطح پروتئین |
پروتئین کل شامل چه چیزهایی است؟
پروتئین کل از دو بخش اصلی تشکیل شده است:
- آلبومین: پروتئین اصلی خون که توسط کبد تولید می‌شود. این پروتئین وظایفی مانند حفظ فشار اسمزی خون و حمل مواد مانند هورمون‌ها، داروها و ویتامین‌ها دارد.
- گلوبولین‌ها: گروهی دیگر از پروتئین‌ها است که وظایفی متنوع از جمله کمک به عملکرد سیستم ایمنی و حمل مواد مغذی را بر عهده دارد. این پروتئین خود شامل گلوبولین‌های آلفا، بتا و گاما است.
چرا آزمایش پروتئین کل انجام می‌شود؟
برای تجویز آزمایش بررسی پروتئین کل، دلایل مختلفی وجود دارد. از جمله مهم‌ترین دلایل انجام این آزمایش، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
۱. ارزیابی سلامت عمومی
پروتئین کل بخشی از آزمایش‌های عمومی خون (پنل متابولیک جامع) است؛ به همین دلیل انجام آن در برخی از موارد ضرورت دارد.
۲. تشخیص بیماری‌های کبدی و کلیوی
تغییرات در سطح آلبومین و گلوبولین می‌تواند به مشکلات کبدی یا کلیوی اشاره کند.
۳. بررسی وضعیت تغذیه
کاهش پروتئین می‌تواند نشانه سوءتغذیه باشد؛ به همین دلیل در صورت لاغری غیرعادی یا مشکلات مشابه، پزشک انجام این آزمایش را تجویز می‌کند.
۴. ارزیابی بیماری‌های مزمن یا التهابی
بیماری‌های خودایمنی یا التهابی مزمن ممکن است بر سطح پروتئین تأثیر بگذارند؛ به همین دلیل این تست انجام می‌شود.
آزمایش پروتئین کل چگونه انجام می‌شود؟
مانند تمام تست‌های خونی دیگر، آزمایش پروتئین کل هم از طریق نمونه‌گیری خون انجام می‌شود. خون معمولاً از ورید بازو گرفته شده و به آزمایشگاه ارسال می‌شود. جهت آمادگی برای آزمایش پروتئین کل، بد نیست که نکات زیر را به یاد داشته باشید:
- به طور کلی نیازی به ناشتا بودن نیست، مگر اینکه همراه با سایر آزمایش‌های خون انجام شود.
- اطلاع‌رسانی به پزشک در مورد داروهای مصرفی که ممکن است بر نتایج تأثیر بگذارند، ضروری است.
محدوده طبیعی پروتئین کل
سطح طبیعی پروتئین کل ممکن است بسته به تجهیزات و کیت‌های آزمایشگاه و همچنین شرایط فرد متفاوت باشد، به همین دلیل تصمیم‌گیری و نظردهی درباره این موضوع، تنها بر عهده پزشک متخصص است. بد نیست بدانید که محدوده نرمال پروتئین کل معمولاً به صورت زیر است:
- برای بزرگسالان:۰ تا ۸.۳ گرم در دسی‌لیتر (g/dL)
- برای کودکان: معمولاً در محدوده مشابه با بزرگسالان قرار دارد، اما ممکن است کمی کمتر باشد.
علل افزایش پروتئین کل (هایپروتئینمی) چیست؟
بالا رفتن سطح پروتئین کل در بدن با عنوان هایپروتئینمی شناخته می‌شود. این عارضه می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
۱. بیماری‌های مزمن و التهابی
عفونت‌های مزمن یا بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس یا آرتریت روماتوئید می‌توانند میزان پروتئین را در بدن از حد نرمال بالاتر ببرند.
۲. اختلالات مغز استخوان
مانند مولتیپل میلوما یا ماکروگلوبولینمی والدنستروم که باعث تولید بیش‌ازحد گلوبولین‌ها می‌شوند و در نهایت افزایش پروتئین در بدن را به دنبال دارند.
۳. کم‌آبی بدن
کاهش مایعات بدن می‌تواند به طور کاذب سطح پروتئین کل را افزایش دهد. به همین دلیل مصرف آب کافی در طول روز بسیار اهمیت دارد.
۴. بیماری‌های کبدی
گاهی اوقات تولید بیش‌ازحد پروتئین‌های خاص توسط کبد باعث افزایش سطح پروتئین کل در خون می‌شود. پزشک برای بررسی مشکلات کبدی این آزمایش را تجویز می‌کند.
High blood protein levels are linked to several medical conditions and issues: Dehydration. Chronic (long-term) inflammation or inflammatory disorders. Viral infections such as hepatitis B, hepatitis C or HIV/AIDS.
ترجمه
سطح بالای پروتئین در خون ممکن است به مشکلاتی مانند کم‌آبی بدن، التهاب‌های طولانی‌مدت یا بیماری‌های التهابی مزمن مرتبط باشد. همچنین، برخی عفونت‌های ویروسی مانند هپاتیت B، هپاتیت C یا HIV/AIDS می‌توانند باعث افزایش پروتئین خون شوند.
علل کاهش پروتئین کل (هیپوپروتئینمی) چیست؟
پایین آمدن سطح پروتئین در بدن با عنوان هیپوپروتئینمی نیز شناخته می‌شود. کاهش سطح پروتئین کل ممکن است نشانه‌ای از مشکلات جدی باشد و به همین دلیل باید آن‌ها را اسرع وقت پیگیری کرد:
۱. سوءتغذیه
کمبود مصرف پروتئین در رژیم غذایی می‌تواند منجر به کاهش سطح آن در بدن شود. شرایطی مانند بی‌اشتهایی عصبی یا سوءجذب مواد مغذی هم می‌توانند از دیگر دلایل مربوطه باشند.
پیشنهاد مطالعه: چکاپ ویژه کاهش وزن
۲. بیماری‌های کبدی
بیماری‌هایی مانند سیروز یا هپاتیت می‌توانند تولید آلبومین را کاهش دهند و به همین دلیل در کنار آن ممکن است دیگر تست‌های کبدی نیز تجویز شود.
پیشنهاد مطالعه: چکاپ ویژه کبد
۳. مشکلات کلیوی
از دست دادن پروتئین از طریق ادرار در شرایطی مانند سندرم نفروتیک می‌تواند منجر به کاهش سطح پروتئین در بدن شود.
پیشنهاد مطالعه: چکاپ ویژه کلیه
۴. خونریزی مزمن یا حاد
از دست دادن خون می‌تواند باعث کاهش پروتئین کل شود؛ به همین دلیل لازم است که آن را با جدیت پیگیری کرد.
۵. بیماری‌های روده‌ای
شرایطی مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو که باعث کاهش جذب پروتئین می‌شوند و در نهایت منجر به کاهش سطح پروتئین در بدن می‌شوند.
پیشنهاد مطالعه: چکاپ ویژه گوارش
ارتباط پروتئین کل با سایر آزمایش‌ها
انجام آزمایش پروتئین کل به خودی خود برای تشخیص برخی از عارضه‌ها و بیماری‌ها کافی نیست؛ به‌خصوص اگر برای تشخیص بیماری‌های کبدی باشد. برای تشخیص دقیق‌تر، پزشک ممکن است آزمایش‌های تکمیلی زیر تجویز کند:
- آزمایش آلبومین: این آزمایش برای ارزیابی دقیق‌تر عملکرد کبد و کلیه تجویز می‌شود.
- آزمایش الکتروفورز پروتئین: این آزمایش برای بررسی دقیق‌تر انواع گلوبولین‌ها تجویز می‌شود.
- آزمایش‌های عملکرد کبد: که خود شامل چندی آزمایش دیگر است، مانند آزمایش ALT، AST و ALP.
- آزمایش عملکرد کلیه: این آزمایش نیز خود شامل دو آزمایش دیگر کراتینین و BUN است.
درمان تغییرات سطح پروتئین کل چگونه است؟
اول از هر چیز، باید بدانید که تشخیص علت درمان به نظر متخصص بستگی دارد و باید تنها با متخصص مشورت کرد. در ثانی، درمان به علت اصلی عارضه بستگی دارد؛ به همین دلیل ممکن است از راهکارهای زیر برای کاهش یا افزایش سطح پروتئین استفاده شود:
۱. افزایش پروتئین کل
برای افزایش سطح پروتئین در بدن این روش‌های توصیه می‌شود:
- درمان کم‌آبی با مایعات وریدی
- مدیریت بیماری‌های مزمن مانند مولتیپل میلوما
۲. کاهش پروتئین کل
همچنین برای درمان سطح پروتئین پایین در بدن نیز راهکارهای زیر پیشنهاد می‌شود:
- بهبود تغذیه با رژیم پروتئین‌دار
- درمان بیماری‌های کبدی یا کلیوی
- اصلاح مشکلات روده‌ای یا سوءجذب.
پیشگیری از مشکلات مرتبط با پروتئین کل
از قدیم همیشه گفته‌اند که پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. به همین دلیل، می‌توان با استفاده از راهکارهای پیشگیرانه، از به هم خوردگی تعادل سطح پروتئین در بدن جلوگیری کرد. از جمله بهترین راهکارها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رژیم غذایی متعادل: مصرف منابع پروتئینی مانند گوشت، تخم‌مرغ، لبنیات و حبوبات.
- حفظ سلامت کبد و کلیه: اجتناب از مصرف الکل و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای.
- مراقبت از بیماری‌های مزمن: درمان به‌موقع بیماری‌های خودایمنی و عفونی.
پیشنهاد می کنم سری به بخش چکاپ کامل هم بزنید.
