مفهوم MCH در آزمایش خون

آزمایش MCH (Mean Corpuscular Hemoglobin) یکی از پارامترهای خونی است که در آزمایش CBC (Complete Blood Count) اندازه‌گیری می‌شود. این شاخص نشان‌دهنده مقدار متوسط هموگلوبین موجود در هر گلبول قرمز خون است. هموگلوبین، پروتئین اصلی گلبول‌های قرمز، وظیفه حمل اکسیژن از ریه‌ها به بافت‌های بدن و دی‌اکسید کربن از بافت‌ها به ریه‌ها را بر عهده دارد.

آزمایش MCH، همراه با سایر پارامترها، به پزشکان کمک می‌کند تا انواع مختلفی از کم‌خونی، مشکلات هموگلوبین، و اختلالات خونی دیگر را تشخیص دهند.

MCH stands for mean corpuscular hemoglobin. MCH levels refer to the average amount of hemoglobin found in the red blood cells. Hemoglobin is a protein in the blood that allows red blood cells to deliver oxygen to the cells and tissues in the body.

ترجمه فارسی

MCH مخفف میانگین هموگلوبین گلبولی است. سطح MCH به مقدار متوسط هموگلوبین موجود در گلبول‌های قرمز اشاره دارد. هموگلوبین پروتئینی در خون است که به گلبول‌های قرمز این امکان را می‌دهد تا اکسیژن را به سلول‌ها و بافت‌های بدن منتقل کنند.

منبع

MCH چگونه محاسبه می‌شود؟

MCH از تقسیم میزان کل هموگلوبین خون (HB) بر تعداد گلبول‌های قرمز (RBC) محاسبه می‌شود.  واحد اندازه‌گیری MCH معمولاً پیکوگرم (pg) است و محدوده طبیعی آن برای بزرگسالان بین ۲۷ تا ۳۳ پیکوگرم در نظر گرفته می‌شود. البته باید بدانید که تشخیص مقادیر نرمال این آزمایش، بر عهده پزشک متخصص است، زیرا که بسته به شرایط هر فرد، ممکن است عدد متفاوتی به عنوان محدوده طبیعی در نظر گرفته شود. همچنین بسته به کیت‌ها و تکنولوژی‌های آزمایشگاهی نیز این عدد متفاوت است.

اهمیت MCH در تشخیص بیماری‌ها چیست؟

MCH به طور مستقیم با وضعیت هموگلوبین در گلبول‌های قرمز مرتبط است. تغییرات در مقدار MCH می‌تواند نشان‌دهنده وجود مشکلات مختلفی باشد:

۱. کاهش MCH (هیپوکرومیک)

کاهش MCH به این معناست که مقدار هموگلوبین در گلبول‌های قرمز کمتر از حد طبیعی است. این حالت معمولاً در بیماری‌ها و شرایط زیر مشاهده می‌شود:

• کم‌خونی فقر آهن: یکی از شایع‌ترین علل کاهش MCH است. کمبود آهن باعث کاهش تولید هموگلوبین و در نتیجه کاهش MCH می‌شود.
• تالاسمی: یک بیماری ژنتیکی است که در آن ساختار هموگلوبین دچار اختلال می‌شود و به کاهش MCH می‌انجامد.

پیشنهاد مطالعه: چکاپ کم خونی

۲. افزایش MCH (هیپرکرومیک)

افزایش MCH به معنای وجود مقدار بیش از حد هموگلوبین در گلبول‌های قرمز است. این حالت معمولاً به دلایل زیر رخ می‌دهد:

• کم‌خونی ماکروسیتیک: در این نوع کم‌خونی، گلبول‌های قرمز بزرگ‌تر از حد معمول هستند و مقدار بیشتری هموگلوبین دارند. این وضعیت معمولاً به دلیل کمبود ویتامین B12 یا اسید فولیک رخ می‌دهد.
• اسفروسیتوز ارثی: یک بیماری ژنتیکی که در آن شکل گلبول‌های قرمز غیرطبیعی شده و هموگلوبین بیشتری در خود ذخیره می‌کنند.

MCH در ارتباط با سایر پارامترهای خونی

MCH به تنهایی برای تشخیص یک بیماری کافی نیست. این شاخص باید در کنار سایر پارامترهای خونی بررسی شود، از جمله:

۱. آزمایش MCV (Mean Corpuscular Volume)

MCV نشان‌دهنده اندازه متوسط گلبول‌های قرمز است. ترکیب اطلاعات MCH و MCV می‌تواند به تشخیص نوع کم‌خونی کمک کند. برای مثال:

• MCV پایین و MCH پایین: کم‌خونی میکروسیتیک هیپوکرومیک (مانند کم‌خونی فقر آهن).
• MCV بالا و MCH بالا: کم‌خونی ماکروسیتیک (مانند کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین B12).

پیشنهاد مطالعه: mcv در آزمایش خون چیست؟

۲. آزمایش MCHC (Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration)

MCHC نشان‌دهنده غلظت هموگلوبین در یک حجم معین از گلبول‌های قرمز است. این شاخص با MCH تفاوت دارد؛ چرا که MCH مقدار مطلق هموگلوبین را اندازه می‌گیرد، در حالی که MCHC به غلظت هموگلوبین در حجم گلبول‌ها توجه می‌کند.

پیشنهاد مطالعه: MCHC در آزمایش خون چیست؟

تفاوت و ارتباط MCH و MCHC

هر دو شاخص MCH و MCHC اطلاعاتی در مورد هموگلوبین گلبول‌های قرمز ارائه می‌دهند، اما تفاوت‌های مهمی بین آن‌ها وجود دارد:

• MCH: مقدار مطلق هموگلوبین در یک گلبول قرمز را اندازه می‌گیرد. برای مثال، اگر گلبول‌های قرمز کوچک‌تر از حد معمول باشند، ممکن است MCH کاهش یابد.
• MCHC: غلظت هموگلوبین در داخل گلبول‌های قرمز را محاسبه می‌کند. این شاخص معمولاً در مواردی که گلبول‌های قرمز غیرطبیعی هستند (مانند اسفروسیتوز ارثی)، تغییر می‌کند.

ارتباط بین این دو پارامتر به این صورت است که هر دو می‌توانند کمبود یا افزایش هموگلوبین را در بدن نشان دهند، اما از دیدگاه‌های مختلفی به این موضوع نگاه می‌کنند.

چگونه برای آزمایش MCH آماده شویم؟

آزمایش MCH به طور معمول بخشی از آزمایش CBC است و نیاز به آمادگی خاصی ندارد. با این حال، بهتر است موارد زیر را رعایت کنید:

• ناشتا بودن معمولاً لازم نیست، مگر اینکه پزشک توصیه خاصی کرده باشد.
• اگر داروهایی مصرف می‌کنید که می‌توانند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند (مانند مکمل‌های آهن یا ویتامین B12)، پزشک را مطلع کنید.

نتایج غیرطبیعی MCH چه معنایی دارند؟

بالا یا پایین بودن نتیجه آزمایش MCH می‌تواند به معنای وجود عوارض مختلفی در بدن باشد. در ادامه این موضوع را با جزئیات بیشتری بررسی خواهیم کرد:

۱. MCH پایین

زمانی که نتیجه آزمایش مقدار ام سی اچ را پایین ثبت کرده باشد، می‌توان وجود عوارض زیر را احتمال داد:

• احتمال کمبود آهن یا کم‌خونی ناشی از بیماری‌های مزمن.
• مشکلات مرتبط با تولید هموگلوبین، مانند تالاسمی.

۲. MCH بالا

همچنین زمانی که ام سی اچ در فرد بالا باشد، ممکن وی به عوارض زیر دچار شده باشد:

• کم‌خونی ماکروسیتیک ناشی از کمبود ویتامین B12 یا اسید فولیک.
• مصرف بیش از حد الکل یا بیماری‌های کبدی.

پیشنهاد مطالعه: چکاپ ویژه کبد

چه عواملی بر نتایج آزمایش تأثیر می‌گذارند؟

چندین عامل می‌توانند نتایج آزمایش MCH را تغییر دهند، از جمله مهم‌ترین این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سن و جنسیت: محدوده طبیعی MCH ممکن است با توجه به سن و جنسیت افراد متفاوت باشد.
• مصرف مکمل‌ها: مکمل‌های غذایی می‌توانند به طور موقت مقدار هموگلوبین را تغییر دهند.
• شرایط پزشکی: بیماری‌هایی مانند دیابت یا نارسایی کلیه می‌توانند نتایج آزمایش را تحت تأثیر قرار دهند.

پیشنهاد مطالعه: Hb در آزمایش خون چیست؟

چگونه MCH غیرطبیعی را درمان کنیم؟

هرچند که تصمیم‌گیری نهایی در این مورد تنها بر عهده پزشک متخصص است، اما بد نیست این موضوع را بدانید که درمان تغییرات MCH به علت اصلی بستگی دارد:

• اگر کمبود آهن علت باشد، مصرف مکمل آهن یا تغییر رژیم غذایی کمک‌کننده است.
• اگر کمبود ویتامین B12 یا اسید فولیک وجود داشته باشد، مکمل‌های مربوطه تجویز می‌شود.
• در موارد ژنتیکی مانند تالاسمی یا اسفروسیتوز، درمان ممکن است شامل روش‌های پیشرفته‌تری مانند انتقال خون یا حتی پیوند مغز استخوان باشد.

پیشنهاد می‌کنم از بخش چکاپ کامل هم دیدن کنید.