یکی از مهم‌ترین آزمایش‌هایی که فرد شاید بارها و بارها در زندگی خود مجبور به انجام آن شود، آزمایش قند خون است. افرادی که مبتلا به دیابت هستند، افرادی که بالا بودن قند خون برای آن‌ها سم است، معمولا باید به تکرر و به صورت مرتب این آزمایش بسیار مهم را انجام دهند. سوال اینجاست که چند نوع آزمایش قند خون داریم؟

در این مطلب از مجله پزشکی آزمایشگاه دکتر صالحی، قصد داریم تا با انواع آزمایش قند خون آشنا شویم. شرح هر یک از آزمایش‌های مهم را در کنار یکدیگر خواهیم خواند و همچنین در نهایت راهنمای تفسیر آن را نیز در اختیار شما قرار خواهیم داد. همچنین از هزینه آزمایش‌های قند خون نیز با یکدیگر صحبت خواهیم کرد؛ با ما همراه باشید.

آزمایش قند خون چیست؟

به ساده‌ترین بیان ممکن، این آزمایش را می‌توان از جمله مهم‌ترین آزمایش‌های خون در نظر گرفت. با استفاده از نتیجه به دست آمده از این آزمایش، می‌توان قند خون را اندازه‌گیری کرد؛ به عبارت دیگر، کاربرد این آزمایش از عنوان آن به‌خوبی پیدا است. افرادی که از بیماری دیابت رنج می‌برند، معمولا بیشتر از هر کس دیگری نیاز به انجام این آزمایش دارند.

به بیان تخصصی‌تر، با این آزمایش می‌توان میزان گلوکز موجود در خون را اندازه‌گیری کرد. بالا بودن گلوکز در خون از یک طرف می‌تواند منجر به عوارض و مشکلات ناخواسته شود، پایین بودن قند خون یا همان هیپوگلیسمی نیز از طرف دیگر می‌تواند آسیب‌های خود را به همراه داشته باشد. درست به همین دلیل، بررسی میزان گلوکز در خون با استفاده از آزمایش قند خون، بسیار اهمیت دارد.

انواع آزمایش قند خون کدام است؟

برای بررسی میزان قند خون در بدن، پزشک متخصص ممکن است یکی از پنج مورد زیر را برای شما تجویز کند؛ بسته به نیاز پزشک و گاهی برای تشخیص بهتر، ممکن است لازم باشد که بیشتر از یک مورد را انجام دهید.

 

نام آزمایش	شرح آزمایش
آزمایش قند خون ناشتا یا FBS	اندازه گیری میزان گلوکز خون پس از ۸-۱۲ ساعت ناشتایی. عدد نرمال: کمتر از ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر. برای تشخیص دیابت نوع ۱ و ۲ استفاده می‌شود.
آزمایش قند خون ۲ ساعته یا ۲HPP	اندازه‌گیری میزان گلوکز خون ۲ ساعت پس از صرف غذا. عدد نرمال: کمتر از ۱۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر. برای بررسی پاسخ بدن به کربوهیدرات و تشخیص پیش‌دیابت استفاده می‌شود.
آزمایش قند خون هموگلوبین گلیکوزیله یا HbA1C	اندازه‌گیری میزان قند متصل به هموگلوبین در طول ۲-۳ ماه گذشته. نشان‌دهنده کنترل قند خون طولانی‌مدت است. عدد نرمال: کمتر از ۵.۷%.
آزمایش قند خون چالش گلوکز یا GCT	اندازه‌گیری قند خون در دوران بارداری برای تشخیص دیابت بارداری.
آزمایش قند خون تحمل گلوکز خوراکی یا OGTT	مشابه GCT، برای تشخیص دیابت بارداری استفاده می‌شود و شامل اندازه‌گیری چندین نمونه خون در فواصل زمانی مشخص است.
آزمایش قند خون تصادفی یا RBS	اندازه‌گیری قند خون در هر زمان از روز بدون نیاز به ناشتایی. برای تشخیص سریع افزایش قند خون در افراد دیابتی استفاده می‌شود.
آزمایش گلوکز ادرار	اندازه‌گیری میزان گلوکز در ادرار. وجود گلوکز در ادرار می‌تواند نشانه‌ای از دیابت یا سایر مشکلات پزشکی باشد.

۱.    آزمایش قند خون ناشتا یا FBS

رایج‌ترین آزمایش قند خون است که در آن میزان گلوکز موجود در خون (برحسب میلی‌گرم بر دسی‌لیتر) مورد شمارش قرار می‌گیرد. نام دیگر این آزمایش fasting blood sugar است؛ برای انجام این آزمایش باید حداقل ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشید و آن را قبل از صرف غذا انجام دهید. البته نوشیدن آب قبل از انجام این آزمایش ایرادی ندارد.

۲.    آزمایش قند خون ۲ ساعته یا hpp2

برخلاف نوع قبلی، این آزمایش را باید ۲ ساعت بعد از صرف غذا انجام دهید. یعنی یک مرتبه آن را در زمان ناشتایی انجام می‌دهید، سپس صبحانه میل می‌کنید و بعد از ۲ ساعت دوباره آزمایش می‌دهید. با استفاده از این آزمایش می‌توان دید که در حالت عادی، قند خون بیمار در چه محدوده‌ای قرار گرفته است. معمولا اگر جواب این آزمایش عددی بین ۷۰ تا ۱۴۰ (رنج نرمال قند دو ساعته) نشان دهد، به آن معناست که میزان قند خون شما طبیعی است.

پیشنهاد می کنم مطلب شرایط آزمایش قند خون دو ساعته را هم مطالعه کنید.

۳.    آزمایش قند خون هموگلوبین گلیکوزیله یا HbA1C

در این آزمایش، میزان قند خون متصل به هموگلوبین (همان هموگلوبین گلیکوزیله) مورد بررسی قرار می‌گیرد. در این آزمایش، قند خون افراد در طول دوره‌های ۲ تا ۳ ماهه و گاهی ۳ تا ۴ ماهه اندازه‌گیری می‌کنند؛ زیرا که متوسط عمر هر گلبول قرمز حدود ۳ ماه است و ما می‌خواهیم در این مدت، میزان گلوکز متصل به آن‌ها را در خون اندازه‌گیری کنیم. اگر میزان قند خون در این آزمایش از میزان نرمال بالاتر باشد، احتمال وجود دیابت در فرد بسیار زیاد خواهد بود.

۴.    آزمایش قند خون چالش گلوکز یا GCT

پیشنهاد می کنم مطلب شرایط غربالگری دیابت بارداری را هم مطالعه کنید.

۵.    آزمایش قند خون تحمل گلوکز خوراکی یا OGTT

این آزمایش نیز از دیگر انواع آزمایش قند خون است که در دوران بارداری انجام می‌شود. بانوان بارداری که بدون دلیل خاصی دچار دیابت شده باشند، معمولا ملزم به انجام این آزمایش از سوی پزشک خود خواهند شد. با استفاده از این آزمایش، می‌توان دیابت دوران بارداری را در هفته‌های ۲۴ تا ۴۸ بارداری، غربالگری کرد.

پیشنهاد می کنم مطلب شرایط قبل از آزمایش تحمل قند خون را هم مطالعه کنید.

۶.    آزمایش قند خون تصادفی یا RBS

همان‌طور که از نام این آزمایش نیز به خوبی پیداست، قند خون فرد در آن به صورت تصادفی اندازه‌گیری می‌شود. در این تست قند خون، نیازی نیست که فرد ناشتا باشد و این آزمایش را معمولا در هر ساعتی از روز می‌توان انجام داد. افرادی که دیابت دارند و باید خیلی سریع و بدون معطلی قند خون را اندازه‌گیری کنند، باید همین آزمایش را انجام دهند. معمولا جواب این آزمایش باید زیر ۲۰۰ Mg/dl باشد تا نرمال قلمداد شود.

۷.    آزمایش گلوکز ادرار

در نهایت، آزمایش گلوکز ادرار را نیز می‌توان از جمله دیگر آزمایش‌های مربوط به قند خون دانست. همان‌طور که از نام این آزمایش پیداست، به کمک آن می‌توان میزان گلوکز موجود در ادرار را اندازه‌گیری کرد. این آزمایش را نیز برای تشخیص دیابت برای بیمار تجویز می‌کنند و معمولا در کنار آزمایش‌های خون انجام می‌شود.

پیشنهاد می کنم مقاله آزمایش خون برای چکاپ قلب را هم مطالعه کنید.

راهنمای تفسیر انواع آزمایش قند خون

هرچند که امروزه در برگه‌های آزمایش تمام اطلاعات مربوط به تفسیر جواب آزمایش قند خون ذکر می‌شود، اما با استفاده از جدول زیر می‌توانید راهنمایی کلی درباره این موضوع داشته باشید:

نوع آزمایش قند خون	محدود نرمال و بی‌خطر
آزمایش قند خون ناشتا یا FBS	کمتر از ۱۰۰ mg/dl
آزمایش قند خون دو ساعته یا ۲HPP	کمتر از ۱۴۰ واحد
آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله یا HbA1C	کمتر از ۵.۷ درصد
آزمایش قند خون چالش گلوکز یا GCT	کمتر از ۱۴۵ واحد

شرایط قبل از آزمایش قند خون چیست؟

• ۸ ساعت قبل از آزمایش قند ناشتا نباشید و از مصرف چای و قهوه خودداری کنید.
• توجه کنید که زمان ناشتایی شما نباید بیشتر از ۱۲ ساعت باشد.

شرایط قبل از آزمایش قند خون ۲ ساعته چیست؟

1. شب قبل از آزمایش: حداقل ۸ ساعت ناشتا باشید و در طول ناشتایی از خوردن چای و قهوه پرهیز کنید.
2. پس از گرفتن نمونه خون ناشتا: می‌توانید صبحانه معمولی خود را میل کنید. زمانی که اولین لقمه صبحانه را خوردید، ساعت را یادداشت کنید. نمونه‌گیری حداقل ۲ ساعت پس از این زمان انجام می‌شود.
3. قبل از انجام آزمایش: در طول ناشتایی شب قبل و در ۲ ساعت پس از صبحانه، از کشیدن سیگار خودداری کنید.
4. در طول ۲ ساعت بعد از صبحانه: از ورزش و پیاده‌روی خودداری نمائید و خوردن هر نوع خوراکی و نوشیدنی (جز آب در حد متعارف) را به تعویق بیندازید.
5. زمان انجام آزمایش: آزمایش را حتما قبل از ساعت ۱۰ صبح شروع کنید و از انجام آن در ساعات دیرتر اجتناب نمایید.
6. محل انجام آزمایش: حتی‌الامکان صبحانه را در آزمایشگاه صرف کنید و تا زمان انجام آزمایش در آزمایشگاه منتظر بمانید.
7. آزمایش قند ناشتا و دو ساعت پس از غذا: هر دو آزمایش را در یک روز انجام دهید.

با رعایت این نکات، می‌توانید از دقت و صحت نتایج آزمایش خود اطمینان حاصل کنید.

شرایط قبل از آزمایش غربالگری دیابت حاملگی

این آزمایش معمولاً در هفته‌های ۲۶ تا ۲۸ حاملگی انجام می‌شود.

هیچ گونه آمادگی قبلی، از جمله ناشتا بودن، برای انجام آزمایش لازم نیست.

آزمایشگاه برای آزمایشات قند خون در شیراز

آزمایشگاه دکتر صالحی با بهره‌گیری از بهترین و مجهزترین امکانات، آزمایش‌های قند خون را با رعایت دقیق نکات بهداشتی و استفاده از پرسنل متخصص انجام می‌دهد. نتایج آزمایش‌ها به صورت روزانه آماده می‌شود و این آزمایشگاه همچنین با انواع بیمه‌ها قرارداد دارد، که به شما این امکان را می‌دهد تا با خیال راحت از خدمات ما بهره‌مند شوید.

جواب آزمایش قند خون چند روز طول می کشد؟

در آزمایشگاه دکتر صالحی جواب آزمایش قند خون به صورت روزانه آماده می‌‎شود.

ساعت مراجعه به آزمایشگاه برای آزمایشات قند خون

برای انجام آزمایشات قند خون در آزمایشگاه دکتر صالحی می‌توانید در ساعت‌های زیر مراجعه کنید. توجه کنید که آزمایشگاه دکتر صالحی حتی روزهای جمعه و تعطیلات رسمی نیز باز می‌باشد و آماده خدمات رسانی به شما عزیزان می‌باشد. (توجه کنید که برای آزمایش قند خون نباید کمتر از ۸ ساعت و بیشتر از ۱۲ ساعت از زمان ناشتایی شما گذشته باشد.)

آیا آزمایش قند خون را می‌توان در خانه انجام داد؟

در پاسخ به این سوال باید بگوییم که بله؛ شما با استفاده از دستگاه مخصوص تست قند یا همان دستگاه گلوکومتر می‌توانید میزان قند خون را خودتان در خانه اندازه‌گیری نمایید. استفاده از این دستگاه آسان است، اما هر دستگاه بسته به برند و تکنولوژی ساخت، نحوه استفاده متفاوتی خواهد داشت؛ راهنمای استفاده از این دستگاه را می‌توانید در دفترچه‌های مخصوص که همراه دستگاه هستند مطالعه کنید.

همچنین، شما می‌توانید از خدمات آزمایشگاهی در منزل آزمایشگاه دکتر صالحی نیز استفاده کنید. با تماس با کارشناسان ما، می‌توانید نسبت به تعیین وقت آزمایش قند خون در منزل اقدام کرده و بدون خارج شدن از خانه، این تست مهم را انجام دهید.

هزینه انجام آزمایش قند خون چقدر است؟

در آزمایشگاه دکتر صالحی شیراز، شما می‌توانید آزمایش‌های قند خون را با بهترین قیمت انجام دهید. با استفاده از بیمه تکمیلی، این آزمایش‌ها به صورت رایگان خواهند بود و با استفاده از سایر بیمه‌ها، این هزینه به صورت قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.

بیمه‌های طرف قرارداد آزمایشگاه دکتر صالحی شیراز عبارتند از:

تامین اجتماعی، خدمات درمانی، ایرانیان، بانک ملی، بانک ملت، بانک صادرات، بانک تجارت نو، بانک سپه، بانک کشاورزی، نیرو مسلح، نیرو مسلح جانباز، صدا و سیما، آسیا، آتیه سازان حافظ، ایران، پارسیان، بیمه ملت، دی، تعاون، سامان، ما، کارآفرین، معلم، SOS، دانا، البرز، سرمد، بانک رفاه، تجارت نو، رازی، سینا، نوین، کوثر، پاسارگاد، بیمه میهن، کمیته امداد امام خمینی، نیروهای مسلح، سازمان تامین اجتماعی، صدا و سیما و آتیه سازان حافظ.

کلام آخر

در این مطلب، با بیماری قند خون و مهم‌ترین آزمایش‌های مربوط به آن آشنا شدیم و راهنمای تفسیر این آزمایش‌ها را مرور کردیم. آزمایشگاه دکتر صالحی در شیراز با استفاده از تکنولوژی‌های روز و دقت بالا، بهترین تجربه را برای انجام آزمایش‌های قند خون ارائه می‌دهد. این آزمایشگاه با بیمه‌های مختلف قرارداد دارد و محیطی آرامش‌بخش را فراهم می‌کند. برای اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.

پیشنهاد ما: معرفی آزمایش چکاپ کامل