MCV چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

آزمایش MCV (حجم متوسط گلبول‌های قرمز) میانگین اندازه گلبول‌های قرمز خون را اندازه‌گیری می‌کند و واحد آن فمتولیتر (fL) است. در نتیجه آزمایش خون، اگر اندازه MCV بزرگتر از حد نرمال باشد، به آن “ماکروسیتوز” (افزایش اندازه گلبول‌های قرمز) و اگر کمتر باشد، “میکروسیتوز” (کاهش اندازه گلبول‌های قرمز) گفته می‌شود. این آزمایش بخشی از آزمایش CBC (شمارش کامل خون) است که به پزشکان کمک می‌کند تا وضعیت سلامت خون فرد را ارزیابی کرده و مشکلات مختلفی مانند کم‌خونی را شناسایی کنند.

Mean corpuscular volume (MCV) is a value calculated during a routine blood test called a complete blood count (CBC). MCV measures the average size of your red blood cells. Your red blood cells carry oxygen throughout your body. This oxygen, in turn, powers your cells.

ترجمه فارسی

حجم متوسط گلبول‌های قرمز (MCV) یک مقدار است که در آزمایش خون روتینی به نام شمارش کامل خون (CBC) محاسبه می‌شود. MCV اندازه متوسط گلبول‌های قرمز خون شما را اندازه‌گیری می‌کند. گلبول‌های قرمز اکسیژن را در سراسر بدن حمل می‌کنند و این اکسیژن برای فعالیت سلول‌های بدن ضروری است.

منبع

اهمیت تشخیص با تست MCV

تست MCV به پزشکان کمک می‌کند تا علت دقیق کم‌خونی و دیگر مشکلات خونی را تشخیص دهند. برای مثال، اگر شخصی با علائم خستگی و رنگ‌پریدگی مراجعه کند، اندازه MCV می‌تواند به پزشک کمک کند که بفهمد آیا این کم‌خونی به دلیل کمبود آهن، کمبود ویتامین B12، یا دلایل دیگر است. همچنین این تست می‌تواند برای افرادی که در معرض عوامل خطرزا مانند کمبود تغذیه‌ای، بیماری‌های مزمن، و یا مصرف داروهای خاص هستند، بسیار مفید باشد.

پیشنهاد مطالعه: چکاپ کامل کودکان

مقدار نرمال MCV

مقدار طبیعی MCV بین ۸۰ تا ۹۶ فمتولیتر است. این مقدار ممکن است بسته به آزمایشگاه‌ها و محدوده‌های مرجع متفاوت باشد، اما معمولاً در این بازه قرار دارد. در بیشتر مواقع در صورت بالا بودن مقدار این آزمایش، علامت H در کنار آن ذکر می‌شود و در صورت پایین بودن، علامت L. مقادیر بالاتر یا پایین‌تر از این محدوده می‌توانند نشان‌دهنده مشکلات خونی مختلفی باشند که نیازمند بررسی‌های بیشتر هستند. بهتر است که تشخیص نرمال، بالا یا پایین بودن آزمایش را بر عهده متخصص بگذارید.

پیشنهاد مطالعه: چکاپ خستگی 

دلایل بالا بودن MCV و عوارض آن

اگر مقدار MCV بیشتر از حد نرمال باشد، این وضعیت به عنوان ماکروسیتوز شناخته می‌شود و نشان‌دهنده افزایش اندازه گلبول‌های قرمز خون است. عوارض بالا بودن MCV شامل ضعف، خستگی مفرط، رنگ‌پریدگی، و در موارد شدیدتر مشکلات عصبی مانند گزگز و مورمور شدن دست‌ها و پاها می‌شود.

از مهم‌ترین علل بالا بودن MCV می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. کمبود ویتامین B12: یکی از علل شایع ماکروسیتوز کمبود ویتامین B12 است. این ویتامین در تولید گلبول‌های قرمز نقش دارد و کمبود آن می‌تواند باعث افزایش اندازه گلبول‌های قرمز شود. علائم این مشکل شامل خستگی، ضعف، و مشکلات عصبی می‌شود.
2. کمبود اسید فولیک: اسید فولیک یا ویتامین B9 نیز در تولید گلبول‌های قرمز ضروری است. کمبود این ویتامین ممکن است منجر به کم‌خونی مگالوبلاستیک و بزرگتر شدن گلبول‌های قرمز شود.
3. بیماری‌های کبدی: برخی بیماری‌های کبدی می‌توانند منجر به افزایش اندازه گلبول‌های قرمز شوند، زیرا کبد نقش مهمی در ذخیره و متابولیسم ویتامین‌ها دارد.
4. اعتیاد به الکل: مصرف زیاد الکل می‌تواند در متابولیسم بدن اختلال ایجاد کند و باعث بزرگتر شدن گلبول‌های قرمز شود. این حالت معمولاً در افرادی که مصرف الکل زیادی دارند، مشاهده می‌شود و با قطع مصرف الکل بهبود می‌یابد.

پیشنهاد مطالعه:  چکاپ کبد

دلایل پایین بودن MCV و عوارض آن

اگر مقدار MCV کمتر از حد نرمال باشد، این وضعیت به عنوان میکروسیتوز شناخته می‌شود و نشان‌دهنده کاهش اندازه گلبول‌های قرمز است. عوارض پایین بودن MCV شامل خستگی، ضعف، کاهش تمرکز، سرگیجه، و رنگ‌پریدگی است. این علائم معمولاً به دلیل کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت‌های بدن رخ می‌دهند.

مهم‌ترین علل پایین بودن MCV شامل موارد زیر است:

1. کم‌خونی فقر آهن: شایع‌ترین علت میکروسیتوز، کم‌خونی ناشی از فقر آهن است. کمبود آهن باعث کاهش هموگلوبین و کوچک شدن گلبول‌های قرمز می‌شود. علائم این مشکل شامل سرگیجه، خستگی، رنگ‌پریدگی، و ریزش مو است. مصرف مکمل‌های آهن یا تغییر رژیم غذایی برای افزایش مصرف آهن می‌تواند به بهبود این مشکل کمک کند.
2. تالاسمی: تالاسمی یک بیماری ژنتیکی است که باعث تولید ناکافی هموگلوبین و در نتیجه کاهش اندازه گلبول‌های قرمز می‌شود. این بیماری به شکل‌های مختلف وجود دارد و شدت علائم آن بسته به نوع تالاسمی متفاوت است.
3. کمبود ویتامین B6: ویتامین B6 نیز در تولید گلبول‌های قرمز و هموگلوبین نقش دارد. کمبود این ویتامین ممکن است منجر به کاهش اندازه گلبول‌های قرمز شود.

پیشنهاد می کنم مطلب چکاپ کم خونی را هم مطالعه کنید.

اقدامات بعد از دریافت نتایج غیرنرمال MCV

در صورتی که نتایج تست MCV بالا یا پایین باشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های تکمیلی دیگری را برای شناسایی دقیق علت درخواست کند. این تست‌ها ممکن است شامل اندازه‌گیری سطح ویتامین B12، آهن، اسید فولیک و یا انجام آزمایش‌های مرتبط با عملکرد کبد باشد.

درمان بسته به علت متفاوت است. به عنوان مثال:

• اگر کمبود آهن باعث کاهش MCV باشد، مکمل‌های آهن تجویز می‌شوند.
• اگر کمبود ویتامین B12 باعث افزایش MCV باشد، ممکن است پزشک توصیه به مصرف مکمل‌های ویتامین B12 کند.
• در نهایت، توجه به تغذیه و رعایت سبک زندگی سالم می‌تواند به پیشگیری از نوسانات در اندازه MCV کمک کند و در بهبود سلامت عمومی بدن مؤثر باشد.

پیشنهاد مطالعه: چکاپ کامل