معرفی انواع آزمایش تیروئید
برای بررسی سلامت عملکرد غده تیروئید، معمولا آزمایشهای مختلفی انجام میشود. بسته به نظر پزشک متخصص، گاه ممکن است چند مورد و گاه تمام آزمایشهایی که در ادامه معرفی خواهیم کرد، برای مراجعه‌کننده لازم باشد.
مجموعه آزمایش های مربوط به تیروئید که در آزمایشگاه دکتر صالحی انجام میشوند به شرح زیر هستند:
آزمایشهای تیروئید و کاربردهای آن‌ها
| نام آزمایش | کاربرد |
| آزمایش T3 | بررسی هورمون تری‌ایدوتریونین؛ معمولاً برای تشخیص پرکاری تیروئید |
| آزمایش T3 Free | بررسی دقیق‌تر ترشح هورمون T3 در صورت پرکاری تیروئید |
| آزمایش T4 | بررسی میزان هورمون تیروکسین؛ تشخیص پرکاری تیروئید |
| آزمایش T4 Free | اندازه‌گیری دقیق‌تر هورمون تیروکسین برای تشخیص کم‌کاری تیروئید |
| آزمایش TSH | بررسی هورمون تحریک‌کننده تیروئید؛ تشخیص پرکاری و کم‌کاری تیروئید |
| آزمایش T3 Resin Uptake | اندازه‌گیری سطح هورمون TBG؛ تشخیص اختلالات کلیوی یا استروژن بالا |
| آزمایش آنتیبادی تیروئید | بررسی بیماری‌های خودایمنی تیروئید (تیروئیدیت هاشیمیتو) |
| آزمایش T3 Uptake | بررسی هورمون حمل‌کننده T3 |
| آزمایش TG (تیروگلوبین) | بررسی عملکرد غده تیروئید از طریق گلیکوپروتئین تیروگلوبولین |
| آزمایش BUN | اندازه‌گیری نیتروژن اوره خون؛ مشکوک به پرکاری تیروئید |
| آزمایش Creatinin | مکمل برای سایر آزمایشهای تیروئید؛ بررسی عملکرد کلیه |
۱. آزمایش تیروئید T3
از این آزمایش برای بررسی هورمونی به اسم تری‌ایدوتریونین استفاده میشود. این تست معمولا برای بررسی پرکاری تیروئید و بعد از نتایج تست‌های THS و T4 تجویز میشود.
۲. آزمایش تیروئید T3 Free
اگر میزان ترشح هورمون تحریک‌کننده تیروئید در بدن بالا باشد اما نتیجه آزمایش تیروکسین طبیعی باشد، برای بررسی بیشتر از این آزمایش استفاده میکنند. همچنین در صورت پرکاری تیروئید نیز ممکن است این آزمایش تجویز شود.
۳. آزمایش تیروئید T4
از این آزمایش برای بررسی میزان هورمونی به اسم تیروکسین در بدن استفاده میشود. اگر جواب این تست نشان‌دهنده پرکاری تیروئید باشد، به دنبال آن آزمایش T3 نیز انجام میشود.
۴. آزمایش تیروئید T4 Free
این آزمایش را می‌توان از آزمایش T4 معمولی اندکی دقیق‌تر دانست؛ زیرا در آن هم میزان هورمون تیروکسین و هم میزان هورمونی تیروکسین کل اندازه‌گیری میشود. برای بررسی کم‌کاری تیروئید معمولا از این آزمایش استفاده میشود.
۵. آزمایش تیروئید TSH
از جمله رایج‌ترین آزمایشهای تیروئید می‌توان به همین مورد اشاره کرد؛ این آزمایش با اسم آزمایش تیروتروپین نیز شناخته میشود. عملکرد کل غده تیروئید به وسیله بررسی هورمون تحریک‌کننده تیروئید در آزمایش زیرنظر قرار می‌گیرد. پرکاری و کم‌کاری تیروئید را می‌توان با همین آزمایش تشخیص داد.
۶. آزمایش تیروئید T3 Resin Uptake
گاهی این آزمایش را با عنوان دیگری یعنی TBG نیز به کار می‌برند. با این آزمایش می‌توان سطح هورمونی به اسم لوبونین را در بدن اندازه‌گیری کرد؛ این هورمون به هورمون تیروکسین متصل است. هرچقدر که سطح هورمون T3 در بدن بالا برود، سطح TBG کاهش پیدا میکند. در صورتی که این هورمون در بدن زیاد باشد، احتمال بروز اختلال‌های کلیوی یا عدم جذب پروتئین وجود خواهد داشت. همچنین اگر این هورمون بیش از حد پایین باشد، نشان‌دهنده بالا بودن سطح استروژن در بدن خواهد بود.
۷. آزمایش آنتیبادی تیروئید
از جمله نادرترین آزمایشهای تیروئیدی که ممکن است انجام شود، آزمایش آنتیبادی است. در این آزمایش می‌توان مشکلات مربوط بیماری‌های خودایمنی تیروئید (تیروئیدیت هاشیمیتو) را مورد بررسی قرار داد.
همچنین از دیگر آزمایش های مربوط به تیروئید که به صورت مکمل تجویز میشوند و چندان ضروری نیستند نیز می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
۸. آزمایش تیروئید T3 Uptake
در این آزمایش، هورمونی که T3 را در بدن حمل و جابجا میکند مورد بررسی قرار می‌گیرد.
۹. آزمایش تیروئید TG یا تیروگلوبین
تیروگلوبولین در حقیقت نوعی گلیکوپروتئین است که از بافتی به اسم اپیتیلوم غده تیروئید ترشح میشود اگر این گلیکوپروتئین در بدن افزایش پیدا کرده باشد، نشان میدهد که در عملکرد غده تیروئید اختلالی وجود دارد؛ با استفاده از آزمایش TG می‌توان این موضوع را بررسی کرد.
۱۰. آزمایش BUN
اگر پزشک به پرکاری تیروئید مشکوک باشد، این آزمایش تجویز میشود. در این آزمایش می‌توان میزان نیتروژن اوره خون را اندازه گرفت و از عملکرد تیروئید آگاه شد.
۱۱. آزمایش Creatinin
از این آزمایش نیز می‌توان به مکملی در کنار دیگر آزمایشهای مربوط به تیروئید استفاده کرد؛ نتیجه این آزمایش باید در کنار نتیجه آزمایشهای دیگر مورد بررسی قرار بگیرد.
نکات مهم قبل از آزمایش تیروئید
پیش از انجام آزمایش تیروئید، به دلیل اینکه این آزمایش در زیر گروه هورمون شناسی قرار دارد، باید چند نکته مهم را رعایت کنید:
- از اضطراب و استرس دوری کنید، زیرا این موارد می‌توانند بر سطح هورمون‌های شما تأثیر بگذارند. همچنین از بالا رفتن از پله‌ها، جویدن آدامس و انجام ورزش‌های سنگین چند ساعت قبل از آزمایش خودداری کنید
- اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید، آن را به پزشک متخصص اطلاع دهید.
- حواستان باشد که مصرف قرص‌های ضدبارداری، آسپیرین و… می‌تواند بر روی سطح هورمون تیروئید تاثیر بگذارد.
- از ۲۴ ساعت قبل از انجام آزمایش، مصرف قرص تیروکسین را متوقف کنید.
- از ۱ هفته قبل از انجام آزمایش تیروئید از مصرف قرص‌های مکمل ویتامین خودداری کنید.
- همچنین اگر سابقه بیماری خاصی نیز دارید، بهتر است آن را نیز اطلاع دهید.
- اگر بیماری فعال مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا دارید، از انجام آزمایش پرهیز کنید.
- ناشتا بودن برای این آزمایش نیاز نیست، اما بهتر است حداقل ۳ ساعت ناشتا باشید.
- حداقل چند ساعت قبل از انجام آزمایش از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار پرهیز کنید.
- ترجیح آن است که آزمایش تیروئید را حتما صبح زود انجام دهید.
- حداقل تا ۲ هفته بعد از انجام هر نوع جراحی از آزمایش تیروئید پرهیز کنید.
- اگر آزمایش به شکل رادیواکتیو است، از ۲ هفته قبل نباید اسکن ایزوتوپ انجام داد.
- اگر با حیوانات خانگی یا غیر از آن ارتباط دارید، این موضوع را قبل آزمایش مطرح کنید.
راهنمای خواندن آزمایش تیروئید (TSH) و تفسیر نتیجه آن
این روزها خواندن برگه آزمایش چندان دشوار نیست؛ زیرا هر آن چیزی که لازم است بدانید، به زبانی ساده و البته قابل‌فهم روی برگه آزمایش شما درج شده است. اگر مورد خاصی در برگه آزمایش شما از حد نرمال بالاتر یا پایین‌تر باشد، آن مورد با یک ستاره، با رنگ قرمز یا هر نشانه دیگری که به‌راحتی متوجه‌اش شوید، مشخص میشود. همچنین محدوده نرمال هر مورد نیز برگه آزمایش شما لحاظ خواهد شد.
